CHÚA NGUYỄN HOÀNG VÀ ĐẤT PHƯƠNG NAM
Video: Húy nhật 400 năm Tiên chúa Nguyễn Hoàng – Ngoại Miêu Gia Trang – Truongcolang – ongtoi – van hoa – Bài Ca Đất Phương Nam – baicadatphuongnam – nguoidangtrong – Về phương Nam
Năm nay 2013,nhân 400 năm ngày chúa Nguyễn Hoàng tạ thế(1613-2013),toàn thể nhân dân Việt Nam,đặc biệt là con dân tỉnh nhà Quảng Trị,thành kính tưởng niệm công đức Ngài,nhờ Ngài qua công cuộc Nam tiến,mà chúng ta có được một dải giang sơn gấm vóc,lớn gấp đôi so với thời kỳ trước đó,với diện tích gồm 331.210 km2 như hiện nay,cũng như hoàn thiện lãnh thổ và chủ quyền quốc gia,xứng đáng tầm vóc Việt Nam tại Đông Nam châu Á.(Hình phải trên :Trường cơ lăng,lăng mộ chúa Nguyễn Hoàng)
Nước ta,từ khi lập quốc với quốc hiệu Văn Lang cho đến Việt Nam bây giờ,có thể chia làm 3 thời kỳ Nam tiến,diễn tiến qua các thời kỳ,trong đó thời kỳ do các Chúa Nguyễn mở mang bờ cõi là thời kỳ cuối,đặc biệt quan trọng . Tổng quan,3 thời kỳ diễn tiến như sau :
THỜI KỲ 1. Từ 2700BC đến 938AD
Từ năm 2700BC với quốc hiệu Văn Lang thời đại Hùng Vương đến năm 938AD với quốc hiệu Nam Việt thời Ngô Quyền lãnh thổ trải dài từ miền Bắc đến Thanh Hóa,đây là thời kỳ cổ đại kéo dài gần 3 ngàn năm,trong đó có 1000 năm Bắc thuộc nên khó chính xác biết được sự hình thành lãnh thổ cụ thể(Hình phải : Bản đồ VN năm 938).
THỜI KỲ 2. Từ năm 938 đến năm 1471
Từ năm 938,sau khi Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán,lập nên nước Nam Việt độc lập và tự chủ cho đến năm 1471,đời vua Lê Thánh Tông,là giai đoạn lãnh thổ mở mang thêm vào tới tỉnh Bình Định,diễn tiến kéo dài 483 năm.Tóm tắt thời kỳ này,như sau:
– Đời Lý, năm 1069.vua Lý Thánh Tông trong kế hoạch phá Tống bình Chiêm đã thân chinh đi đánh Chiêm Thành,bắt được vua Chiêm là Chế Củ, Chế Củ dâng 3 châu Bố Chính, Địa Lý và Ma Linh để chuộc mạng nên được tha về,châu Ma Linh về phía Nam là phần bắc tỉnh Quảng Trị bây giờ.
– Tiếp đến đời Trần, năm 1306 vua Trần Nhân Tông gả con gái là Huyền Trân công chúa cho vua Chiêm là Chế Mân,được hoàng tế này dâng 2 châu Ô và Rí làm lễ sính vật,phía Nam châu Rí là đèo Hải Vân.
– Năm 1471,vua Lê Thánh Tông đánh chiếm kinh đô Chà Bàn,vua Chiêm là Trà Toàn bị bắt, vua cho lập bản đồ Đại Việt,từ đó có 13 thừa tuyên, đơn vị hành chánh nước ta thời đó ở cực Nam là thừa tuyên Quảng Nam(gồm Quảng Nam, Quảng Ngãi,Bình Định ngày nay).
THỜI KỲ 3. Từ năm 1558 đến năm 1802
Năm 1558,Nguyễn Hoàng vào nhậm chức Trấn thủ xứ Thuận Hóa,đặt thủ phủ tại Ái Tử. Sử Việt đoạn này chép như sau:
Nguyễn Kim (1468-1545)năm 1529 chống nhà Mạc cướp ngôi vua Lê,tìm con cháu nhà Lê tôn lên ngôi,sử Việt gọi giai đoạn này là đời Lê trung hưng,Nguyễn Kim bị hàng tướng nhà Mạc là Dương Chấp Nhất đầu độc chết năm 1545,con trưởng là Nguyễn Uông bị Trịnh Kiểm ám hại,con thứ là Nguyễn Hoàng nhờ chị cả là Nguyễn Thị Ngọc Bảo nói với anh rể là Trịnh Kiểm cho vào Nam. Trịnh Kiểm đồng ý vì cho rằng vùng đất ấy xa xôi,có thể bị nhà Mạc hoặc quân nước Chiêm Thành thanh toán. Nguyễn Hoàng cho người hỏi ý Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và được trả lời : Hoành sơn nhất đái.Vạn đại dung thân. Hoành sơn là dãy núi nằm ngang, chạy dài khoảng 50 km, là ranh giới 2 tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình, phía Nam dãy Hoành Sơn là Trường Sơn nối tiếp chạy dài vào Nam,tới tận Tây Ninh. (Tính ra, dãy Trường Sơn dài 1.100km xuất phát từ phía Nam tỉnh Thanh Hóa đến phía Bắc tỉnhTây Ninh)
Khi Nguyễn Hoàng vào Ái Tử năm 1558,trấn thủ đất Thuận Hóa,đời Lê Anh Tông,lãnh thổ nước ta lúc này đã đến tỉnh Bình Định. Năm 1611 do quân Chiêm khuấy rối phía Nam,Nguyễn Hoàng cho quân đi đánh Chiêm Thành lấy đất,lập phủ Phú Yên,chia thành 2 huyện là Đồng Xuân và Tuy Hòa.
Chúa Nguyễn Hoàng (1525-1613),người mà nhân gian yêu mến thường gọi là chúa Tiên,trước khi mất ,ngày 3/6 năm Quý Sửu (1613)tại Ái Tử,tỉnh Quảng Tri,đã trối trăn lại với người con trai thứ 6 kế vị là chúa Nguyễn Phúc Nguyên(chúa Sãi) rằng:
Nếu Bắc tiến được thì tốt nhất, bằng không giữ vững đất Thuận Quảng và mở mang bờ cõi về phía nam.
–Bắc tiến ,để giải quyết tranh chấp quyền hành cát cứ của Mạc,Lê-Trịnh,thu non sông về một mối bởi nhà Nguyễn.Lời dặn dò này phải đợi đến 190 năm (1613-1802)sau mới thực hiện được bởi hậu duệ đời thứ 10 là Nguyễn Phúc Ánh, tức vua Gia Long,năm 1802.
–Mở mang bờ cõi về phía Nam,giữ vững đất Thuận-Quảng và mở mang lãnh thổ bằng lấn đất,di dân các tỉnh đằng ngoài vào, bắt đầu từ Bình Định,đó là những vùng đồng bằng và duyên hải,thuộc đất Chiêm Thành(Champa) và Chân Lạp(trước thuộc Phù Nam(Funan empire).Theo thứ tự thời gian,con cháu chúa Tiên,gồm 7 chúa tiếp tục(không kể chúa sau cùng là Nguyễn Phúc Thuần,vì mất sớm) đã tiến hành bằng hình thức chính trị,ngoại giao đặc biệt song hành thay vì quân sự,bởi lẽ sử sách không ghi lại các trận đánh nào đáng kể,đối với 2 lãnh thổ quốc gia lân cận .Diễn tiến tóm lược như sau:
Đối với Chiêm Thành
-Năm 1631,chúa Nguyễn Phúc Nguyên gả con gái thứ 3 là công chúa Ngọc Khoa cho vua Chiêm là Po Rome,cùng kế sách dành dân lấn đất.
-Năm 1653 đời chúa Nguyễn Phúc Tần tiếp tục đánh và chiếm thêm đất,lập phủ Diên Khánh
-Năm 1693 chúa Nguyễn Phúc Chu thu phục phần đất cuối của Chiêm Thành là Bình Thuận.
Vậy là Chiêm Thành lập quốc năm 192 AD với quốc hiệu Lâm Ấp,sau là Hoàn Vương,đến thế kỷ thứ 9 đổi thành Chiêm Thành bị tiêu vong với đời vua cuối cùng là Po Chong Chan(1799-1822).
Đối với Chân Lạp
Trên bước đường Nam tiến, khi vương quốc Chiêm Thành vẫn còn ngự trị phần đất còn lại từ Khánh Hòa đến Bình Thuận, Chúa Nguyễn Phúc Nguyên(1563-1635) vị Chúa thứ 2 của dòng họ Nguyễn này,đã tính kế sâu và xa hơn nữa là phải nhảy vọt,đột nhập sâu và xa hơn vào phần đất dưới của quốc gia thứ 2 là Chân Lạp,bằng chính sách ngoại giao gia đình, ngay từ năm 1620 đã gả con gái thứ 2 là công chúa Ngọc Vạn cho Chey Chetta làm hoàng hậu,viện trợ vũ khí và binh sĩ cho hoàng tế này chống lại quân Xiêm(Siam) rồi dần hồi thu phục gọn gần một nửa phần đất dưới của Phù Nam(Kampuchia hiện nay) mà sử Việt gọi là Thủy Chân Lạp. Lịch sử thu phục diễn tiến như sau:
-Năm 1708 chúa Nguyễn Phúc Chu thu phục đất Hà Tiên,Rạch Giá,Phú Quốc .
-Năm 1732 Chúa Nguyễn Phúc Chú thu phục đất Vĩnh Long,Bến Tre,thiết lập đơn vị hành chánh mới,gìn giữ và mở mang vùng đồng bằng sông Cửu long hiện nay.
-Năm 1755 chúa Nguyễn Phúc Khoát thu phục đất vùng Tân an và Gò công
-Năm 1757 thu phục Châu đốc,Sa đéc.
Không những Nam tiến thu phục đất đai, mở rộng lãnh thổ phía nam bao gồm cả các hải đảo ven bờ và quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa trên Biển Đông về mặt địa lý,các Chúa Nguyễn còn chú trọng đến mặt xã hội,văn hóa,ngôn ngữ,nông nghiệp,hành chánh…mà lịch sử đã ghi lại dấu son đậm nét,là chính trong thời kỳ này như,chữ Quốc Ngữ được hình thành bởi các giáo sĩ Bồ đào Nha(1620),đúc súng đồng, đặt đồng hồ,chế tạo theo kiểu Tây phương tại các dinh trấn,cải đổi y phục,đậu Hòa Lan theo chân thương gia Hòa Lan, và khoai lang Phi Luật Tân được đem vào trồng,thiết lập chế độ ngoại thương với các nước Bồ đào nha,Tây Ba Nha,Hòa Lan, Nhật Bản, Trung Quốc, công ty Đông Ấn vào buôn bán tại nước ta,lập cảng Hội An…và tính từ thời điểm này,định hình một nền tảng văn hóa,kinh tế chính trị xã hội manh nha dị biệt Đằng Trong-Đằng Ngoài của lịch sử dân tộc ,đất nước ta. Cũng nên biết thêm rằng,dân số miền Bắc dưới thời các chúa Trịnh có khoảng 3 triệu người,trong khi chúa Nguyễn tại phương Nam chỉ khoảng 1 triệu.
Lời trăn trối Nam tiến và Bắc tiến của chúa Nguyễn Hoàng năm 1613,với kết quả là :
– Chỉ trong vòng 144 năm(1613-1757),các hậu duệ đã theo lời dặn trước khi mất của Chúa Tiên,đã Nam tiến và thu phục hết cả nước Chiêm Thành và gần một nửa nước Chân Lạp.Song song với việc Nam tiến,dọc theo đồng bằng và duyên hải,lần lượt từng giai đoạn,mở rộng lên vùng rừng núi thuộc dãi Trường Sơn,nay là vùng Cao nguyên,tính từ tỉnh Kontum hiện nay vào tới phần đất phía Tây tỉnh Tây Ninh .
– Cũng trong vòng 190 năm(1613-1802),hậu duệ đời thứ 10 là chúa Nguyễn Phúc Ánh,thừa hưởng thành quả Nam tiến của các Chúa đời trước,thực hiện công cuộc Bắc tiến,thống nhất sơn hà,với niên hiệu Gia Long năm 1802.
Lịch sử Việt Nam trong giai đoạn này rất phức tạp vì :
-Nội loạn,do sự cát cứ,loạn lạc kéo dài 275 năm từ đời Lê Trung hưng, bắt đầu bởi nhà Mạc(1527-1592),vua Lê – chúa Trịnh(1545-1787),chúa Nguyễn ở phương Nam và sự trỗi dậy ngắn ngủi của nhà Tây sơn(1788-1802),đất nước chìm trong nạn đao binh,chiến tranh Trịnh-Nguyễn kéo dài 45 năm(1627-1672)bất phân thắng bại,mặc dầu quân Trịnh đông hơn gấp rưởi quân Nguyễn,nên sau đó lấy sông Gianh chia cắt đất nước thành Đàng Trong- Đàng Ngoài (Trịnh –Nguyễn phân tranh)hơn 100 năm (1672-1775) .
-Ngoại xâm, cướp biển Nhật đánh phá Cửa Việt(Quảng Trị)năm 1585, quân Ai Lao cướp bóc ở biên thùy năm 1620,Hà Lan giúp chúa Trịnh phương Bắc đánh chúa Nguyễn(1644),năm 1702, quân Anh chiếm đảo Côn Lôn,trấn thủ Trương Phúc Phan tái chiếm(1703) …
Cứ như thế thì,ngoại trừ lòng trời ý dân,một vài yếu tố khách quan tác động Nam tiến thành công là giặc Tàu phương Bắc không quấy phá,vì cũng may là Trung Hoa thời Minh mạt ,bị người Mãn Châu thanh toán lập nên nhà Thanh,nước Chiêm Thành quá yếu và vùng thủy Chân lạp xa xôi,thoát ra ngoài sự kiểm soát của vương triều tại Oudong(Phnompenh) ,người Hoa phản Thanh phục Minh chạy qua Việt Nam quy thuận các chúa Nguyễn… Quả thật là,khi nhìn lại lịch sử ông cha,con dân Việt chúng ta không ai không ngưỡng mộ, thán phục và tri ân khi được thừa hưởng giang sơn gấm vóc như ngày nay.
Tưởng niệm 400 năm húy nhật của Chúa Nguyễn Hoàng,sự nghiệp và công trạng của Ngài đối với đất phương Nam,với đất nước Việt Nam,không thể không nói đến điều trớ trêu của lịch sử là,kể từ năm 1945 nhà cầm quyền Việt Nam,do đảng Cọng Sản VN độc tài lãnh đạo, đã áp đặt chủ thuyết Mác Lê,viết lại lịch sử dân tộc Việt qua lăng kính duy vật biện chứng và duy vật sử quan để tôn xưng triều đại mới,đã vong ân bội nghĩa,bôi nhọ triều Nguyễn,triều đại đã mở mang bờ cõi rộng thêm gấp đôi so với trước .Không những thế,triều đại mới hay những kẻ kế thừa thường gọi cho khác đi,là thời đại Hồ Chí Minh(thay vì triều đại)chỉ như là ngụy triều theo cách nhìn nhận chính thống của sử quan,là nhà Hồ(Hồ Chí Minh)cướp ngôi nhà Nguyễn(vua Bảo Đại), lại không biết tô bồi vun đắp di sản tiền nhân , mà lại vì quyền lợi đảng trị,đã đem đất đai tổ tiên để lại,cống hiến giặc Tàu ,thật đáng xấu hổ và có tội với Tiên tổ và nhân dân vậy.
TRƯƠNG THÚY HẬU
April,2013
Đọc thêm: daihocsuphamsaigon – namkyluctinh – dactrung – Chua Nguyen Hoang – Trường Cơ lăng – ongtoi – phuocyen – ducavn – funan – Champa – chvn – motgoctroi – Bản đồ VN.zum.de – Bản đồ VN.Ohay.TV1 – Bản đồVN. Ohay.TV.2
Video :
HỘI NGỘ ĐỒNG HƯƠNG QUẢNG TRỊ
BOSTON.MA.USA
