Đạo diễn gốc Quảng Trị – Bảo Nguyễn
Video: We Are the World
Đạo diễn gốc Việt – Bảo Nguyễn và phim “The Greatest Night in Pop” (Đêm nhạc Pop vĩ đại nhất) nhận về 3 đề cử tại giải thưởng Emmy năm 2024.
Theo danh sách của ban tổ chức, “The Greatest Night in Pop” nhận đề cử Phim xuất sắc và Thiết kế âm thanh xuất sắc, hạng mục phim tài liệu hoặc phim dài phi hư cấu. Riêng Bảo Nguyễn nhận một đề cử Đạo diễn xuất sắc, cũng ở hạng mục phim phi hư cấu/tài liệu.
Đạo diễn Bảo Nguyễn cho biết: “Êkíp chúng tôi vỡ òa khi tôi được xướng tên cùng hạng mục với các đạo diễn uy tín khác”.
( tin từ Vietnam Plus & VN-Express)
Nhân dịp đoàn Nguyễn Hoàng Sài Gòn được mời về thăm trang viên của anh Nguyễn Lịch, cha của đạo diễn Bảo Nguyễn, trong chuyến về dự hội trường Nguyễn Hoàng QT lần 8, xin chuyển đến bà con bài của mõ trường viết về người Việt quê Quảng Trị cũng là hậu duệ Nguyễn Hoàng , thành danh trên đất Mỹ để cùng tự hào và chúc mừng chàng trai quê QT. Bài viết này được post trên trang Anh Tri từ 2/2024 sau khi trao đổi thông tin từ chính Bảo Nguyễn và Ken là người quản lý của đạo diễn.
Mời xem:
CẢM NGHĨ SAU KHI XEM PHIM CỦA BẢO NGUYỄN
– ĐẠO DIỄN NGƯỜI MỸ GỐC QUẢNG TRỊ
Thú thật với nghệ thuật thứ 7, tôi như người ngoại đạo. May thay mùa đại dịch Covid năm 2021 bị giam chân ở nhà mấy tháng trời, vợ chồng tôi mỗi ngày xem ít nhất 3 bộ phim của Netflix và FPT nên mới biết thêm nhiều minh tinh Hollywood, còn tên đạo diễn, là cha đẻ của phim thì mù tịt!
Tôi biết đạo diễn trẻ Bảo Nguyễn qua lời kể của anh Nguyễn Lịch, đồng môn trường TH Nguyễn Hoàng Quảng Trị, là cha của Bảo. Cách đây vài năm, tôi gặp Bảo một hai lần khi ghé nhà anh Lịch nhưng chỉ chào hỏi xã giao.
Nhờ anh Lịch giới thiệu tôi có xem một cuốn phim ngắn Bảo thực hiện tựa đề “ Where Are You Really From?” nói đến sự trăn trở về nguồn cội của con người trong đó diễn viên chính là Bảo, cha mẹ và chị gái của mình. Loay hoay trong quá trình tìm kiếm mình là ai mà sinh ra và lớn lên tại Mỹ, nói tiếng Mỹ, học văn hóa Mỹ nhưng không hoàn toàn là người Mỹ! Cha mẹ Bảo vượt biên qua Mỹ vào năm 1979 và bốn năm sau, 1983, Bảo chào đời tại nước Mỹ. Dù không được chôn nhau cắt rốn tại quê hương VN, nhưng tự trong tâm thức “chất Việt” trong chú bé Bảo vẫn tồn tại, như ngày mùng 1 Tết, Bảo được dạy khoanh tay chúc Tết cha mẹ, như vốn liếng ngôn ngữ cội nguồn là chút tiếng Việt lơ lớ được cha mẹ dạy, là những chuyến được cha mẹ đưa về thăm quê, đưa đến vùng biển nơi cha mẹ Bảo đã tiêu tốn khá nhiều tài sản trong những lần vượt biển bất thành mà vẫn bền lòng tìm đến một chân trời mới nhiều hứa hẹn cho tương lai của mình và con cháu đời sau. Và cũng nhờ những quyết định táo bạo như thế của cha mẹ mới có một đạo diễn Bảo Nguyễn tỏa sáng ngày hôm nay.
Cha mẹ Bảo đã tạo dựng một cơ nghiệp ổn định tại nước Mỹ, chị em Bảo được ăn học tới nơi tới chốn thì năm 2001 cha Bảo có quyết định bất ngờ là bán hết tài sản tạo dựng được sau 22 năm định cư ở vùng Maryland để hồi hương! Thời điểm đó Bảo mới là cậu sinh viên bước chân vào trường Đại học New York.
Với bản chất say mê kinh doanh, phán đoán thị trường bất động sản VN sẽ bùng phát trong tương lai, với số vốn mang từ Mỹ về, doanh nhân Nguyễn Lịch và phu nhân là Trần Trà Mai, cả hai đều là cựu học sinh Nguyễn Hoàng, đã thành lập công ty địa ốc, mua đến 2.6 ha đất ngay vùng Thủ Đức. Ở đây anh xây lên một ngôi nhà gỗ khang trang 2 tầng trên khu đất rộng đến 3.500 m2 ngay khúc sông Sài Gòn nhìn qua Bình Quới Thanh Đa,là nơi anh em Nguyễn Hoàng chúng tôi thường được anh mời đến vui chơi trong dịp Giáng Sinh hay lễ hội.
Trở lại nhân vật chính của câu chuyện, sau khi tốt nghiệp Thạc sỹ ngành đạo diễn tại School of Visual Arts tại New York, Bảo làm một vài phim tài liệu ở Mỹ và một số nước Châu Á, như phim: Live From New York, Once in a Lullaby, When Heaven Meets Hell… gây nhiều tiếng vang trong giới điện ảnh, truyền thông giúp Bảo đoạt nhiều giải thưởng giá trị và được trình chiếu tại các liên hoan phim quốc tế. Nhờ cơ duyên cha mẹ trở về VN nên Bảo thỉnh thoảng bay về thăm đấng sinh thành, có dịp tìm hiểu thêm về nguồn cội của mình và tình yêu đất nước Viêt Nam từ đó bén rể đâm chồi trong tim. Bảo đã từng khởi nghiệp tại VN khi mạo hiểm mở công ty điện ảnh vào năm 2012, cộng tác với các đạo diễn như Stephane Gauger (đạo diễn gốc Việt đã qua đời) sản xuất phim Sai Gon Yo!, với đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh quay phim Nước 2030 dựa trên truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư vào năm 2013 cùng vài bộ phim Việt khác. Đa số phim Bảo Nguyễn làm là phim tài liệu – một thể loại phim khó chơi trong các loại phim vì nếu làm không đạt nó sẽ trở nên khô khan, đơn điệu, thiên về tuyên truyền hay thuần túy phản ánh lại sự kiện lịch sử. Đạo diễn thể loại phim này cần thủ đắc trình độ chuyên môn vững chắc và sự nhạy bén để biết bắt đầu từ đâu, sắp xếp các chuỗi sự kiện thế nào, tựa như một người đang sở hữu cả một kho tư liệu nhưng sẽ chế biến, khai thác khía cạnh, sự kiện nào với thời lượng bao nhiêu, thứ tự thời gian … mới hấp dẫn người xem mà không làm sai lạc câu chuyện vì vốn tự nó đã là sự thật.
Trong phim Where are You Really From? ( Thực sự thì bạn đến từ đâu?) kể về hành trình táo bạo ra đi tìm cuộc sống mới của song thân. Dù đã có vị trí trong xã hội mới, trở thành công dân nước Mỹ, nhưng trong mỗi thành viên trong gia đình gốc châu Á này luôn trăn trở với câu hỏi thực sự mình là ai? 100% người Mỹ, 100% người Việt, hay vừa Việt lẫn Mỹ? Và mỗi người đều phải chọn cho mình một danh phận (tạm dịch từ nguyên tác tiếng Anh: identity). Cha mẹ của Bảo do sự thôi thúc bản thân, khát vọng tình yêu quê cha đất tổ mãnh liệt đến mức họ quyết định trở về. Nhưng với Bảo thì chọn cho mình một danh phận khác, dù là người Mỹ nhưng có sự khác biệt và sự khác biệt này hình thành nên nét độc đáo trong suy nghĩ và trong sáng tạo nghề nghiệp của Bảo. Bảo từng tâm sự sở dĩ anh được chọn làm đạo diễn một số show của chương trình truyền hình nổi tiếng The Saturday Night Live phát trên đài NBC do Lorne Michaels sáng lập là do nhà sản xuất này nhận ra sự khác biệt trong cách nghĩ của một đạo diễn người Mỹ gốc Á này.
Phim thứ hai của Bảo tôi xem là “ Be Water” kể về cuộc đời của Bruce Lee ( võ sư Lý Tiểu Long). Đây là bộ phim tài liệu do Bảo Nguyễn làm thực hiện được công chiếu tại Liên hoan phim Sundance năm 2020 về cuộc đời và sự nghiệp của một võ sư Hong Kong thành danh trên đất Mỹ. Thông qua câu chuyện, Đạo diễn người gốc châu Á đã đưa vào phim sự phân biệt chủng tộc ở Mỹ mà ngay cả những người thành danh, tài năng như Lý Tiểu Long còn là nạn nhân. Phim này được khán giả Hong Kong đón nhận với nhiều suất chiếu cháy vé và đoạt giải thưởng Danh sách Vàng năm 2021.
Không phải vô cớ mà Bảo Nguyễn được bầu chọn vào danh sách 100 người Châu Á có ảnh hưởng toàn cầu năm 2021 bởi tổ chức Gold House. Những gì Bảo cống hiến thông qua các phim về người thật việc thật giúp thế giới có một nhận thức khác về người Châu Á trong đó có người Việt chúng ta.
Tôi tâm đắc với lý giải của Bảo về thói quen cởi giày trước khi vào nhà người khác. Đó hoàn toàn không phải vì tôi thấp kém hơn anh nên phải tháo giày khi vào nhà anh mà tôi nhận thấy đôi giày của mình đi ngoài trời có thể mang theo vi khuẩn, tạp chất dơ nên có thể mang bệnh vào nhà. Người châu Á và châu Âu, châu Mỹ… cần được tôn trọng như nhau trong thế giới này.
Khi hỏi Bảo có ấp ủ làm phim về quê hương mình không thì Bảo trả lời anh ấy đã sản xuất nhiều phim tại Việt Nam. Điều ngạc nhiên là phim của Bảo dù làm tại VN nhưng lại đoạt giải và chiếu ở nước ngoài trên truyền hình, màn ảnh Mỹ như Netflix, HBO, NBC và được khán giả nước ngoài biết hơn là người trong nước. Ngày nay với hệ thống phim ảnh phổ biến như HBO, Netflix hy vọng sẽ có nhiều người Việt xem phim của Bảo Nguyễn hơn.
Phim tài liệu The Greatest Night in Pop (Đêm vĩ đại nhất của lịch sử âm nhạc) do Đạo diễn Bảo Nguyễn thực hiện với thời lượng 1 giờ 36 phút thông qua việc sắp xếp sự kiện xảy ra trong một đêm trong tháng 1, 1985 với sự tụ hội của 46 ngôi sao ca nhạc nổi tiếng khắp hành tinh để cùng nhau tập dượt, thu âm cho bản nhạc WE ARE THE WORLD do 2 ca nhạc sĩ thiên tài Michael Jackson và Lionel Richie đồng sáng tác. Tôi thích thú nhất trong phim là cái bảng treo ngoài cửa phòng thu:” Leave your ego at the door” (Hãy để cái tôi của bạn ngoài cửa phòng nhé) vì đúng như ca sĩ Lionel Richie dự đoán khi các thành viên cùng đến là ngôi sao, ai cũng có cái tôi riêng biệt để chứng tỏ, ít ai chịu nghe ai. Thế mà vì mục đích cao cả của buổi diễn là hãy cùng nhau làm gì đó để cứu những người anh em chúng ta đang đói khát ở Châu Phi. “Thế giới này là của tất cả chúng ta, đang có những người sắp chết, chúng ta phải làm gì đó để cứu họ, phải cùng nhau đoàn kết lại để cứu người thôi…”. Lời của bài ca như thôi thúc các ca sĩ được mời đến thu âm là tiếng hát của mình cùng thu vào một bài hát chung sẽ góp phần vào viêc cứu người đang chết vì nạn đói. Thật là bất ngờ khi các siêu sao ca nhạc đã vì NGHĨA CHUNG chịu nhượng bộ nhau, lần đầu tiên họ chịu ngồi chung, trò chuyện, hỏi han và ký tặng nhau chữ ký. Chất giọng và âm vực của mỗi ca sĩ khác nhau, họ thực sự lo lắng, bối rối khi hát bài không do mình sáng tác hoặc không được soạn do theo yêu cầu của mình, và nhất là hát với dàn nhạc không phải của riêng mình như họ quen làm. Vì thế có người phải hát tới hát lui nhiều lần. Đông người và thời gian thu âm kéo dài nên không khí căn phòng trở nên ngột ngạt, mồ hôi lllp thấm áo, nhiều người thấm mệt vì đã khuya mà chưa đến lượt mình hát, người thì tranh luận, góp ý, đề nghị sửa lời ca… Tất cả làm nên sự hỗn loạn thực sự. May mà hôm ấy, ca sĩ kiêm MC Lionel Richie tài ba, đầy bản lãnh để dẫn dắt chương trình, làm dịu tình hình có nguy cơ căng thẳng vì đã xảy ra chuyện một ca sĩ bỏ ra về, một ca sĩ nốc rượu quá đà mất giọng… Đó là những sự kiện thực sự xảy ra trong đêm 28/1/1985 tại phòng thu AM ở Los Angeles mà nhà sản xuất âm nhạc trứ danh Larry Klein còn lưu trữ những cuộn phim tài liệu để trao cho Bảo Nguyễn thực hiện phim The Greatest Night in Pop . Chính Larry nói với Bảo Nguyễn qua điện thoại :” Tôi đã chờ đợi cuộc gọi này 35 năm rồi!”. Thực sự là vậy, chính Bảo Nguyên, nhà đạo diễn gốc Việt, đã được thần Apollo trao cho sứ mệnh đánh thức câu chuyện đêm thu âm lịch sử bản nhạc WE ARE THE WORLD xảy ra vào tháng 1/1985 sống lại.
Bài ca này ra đời lúc Bảo chưa tròn 2 tuổi ( Bảo sinh năm 1983) và chính trong chuyến về VN thăm người thân trước mùa đại dịch Covid-19 năm 2021, Bảo lại được nghe nhiều lần và tự Bảo có cảm nhận là mình phải làm điều gì đó cho bài hát vượt thời gian này.
Để hoàn thành cuốn phim The Greatest Night in Pop , Bảo Nguyễn trải qua bao nhọc nhằn khi cùng các trợ lý của mình liên lạc với các ca sĩ, người quản lý của họ, trong đó có người đã qua đời để hoàn thành các thủ tục pháp lý bản quyền phức tạp của pháp luật Mỹ. Việc xử dụng các tài liệu , lấy cảnh nào, bỏ cảnh nào, đưa cảnh nào trước, cảnh nào sau… Đó là công việc chuyên môn của một đạo diễn cũng như tài năng mà anh ta sở hữu để hoàn thành bộ phim về các ngôi sao ca nhạc nổi tiếng không chỉ ở nước Mỹ mà cả toàn cầu.
Cuối cùng cuốn phim The Greatest Night in Pop đã được công chiếu lần đầu tại Liên hoan phim nổi tiếng Sudance vào ngày 19/1 năm nay và trở thành câu chuyện thời sự nóng nhất trên các phương tiện truyền thông đại chúng thế giới. Phim đã được chiếu trên hệ thống Netflix từ 29/1 năm nay. Trong tuần đầu tháng 2 năm nay phim của Bảo Nguyễn đứng số 1 trong top 10 phim được Netflix chiếu toàn cầu với 11.900.000 lượt vào xem!
NIỀM VUI CỦA CHA MẸ VÀ CỘNG ĐỒNG
Bảo Nguyễn, một đạo diễn người Mỹ gốc Quảng Trị thành công vang dội trong ngành điện ảnh Mỹ. Đó là niềm hãnh diện, sự tự hào của cha mẹ là anh Nguyễn Lịch và chị Trần Trà Mai khi “ tuyệt phẩm” của anh chị được công chúng công nhận. Theo tôi, họ đúng là những đạo diễn tài ba mới sinh ra đạo diễn con Bảo Nguyễn!
Nhưng sự hãnh diện, niềm tự hào đó đâu chỉ giới hạn trong gia đình mà lan tỏa đến cộng đồng người Việt trong và ngoài nước, nhất là đại gia đình Nguyễn Hoàng khi cha mẹ của Bảo Nguyễn đều là cựu học sinh của ngôi trường TH Nguyễn Hoàng QT của chúng ta. Quảng Trị có những đạo diễn nổi tiếng trong ngành điện ảnh trong nước như cố đạo diễn Lê Cung Bắc (CHS Nguyễn Hoàng), đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn và Nguyễn Minh Cao để tự hào thì nay hậu duệ là đạo diễn Bảo Nguyễn với tên tuổi nỗi danh trên thế giới càng tự hào hơn.
Năm nay cha và mẹ của Bảo là anh Nguyễn Lịch và chị Trần Trà Mai có chuyến đi Mỹ chỉ để dự buổi ra mắt phim của con trai. Khi tôi gọi chúc mừng anh Lịch thì anh vừa đáp xuống sân bay Đà Nẵng sau khi từ Los Angels trở về. Trả lời tôi qua điện thoại anh không giấu được niềm tự hào khi kể chuyện Ban Tổ chức đã xướng danh anh là cha của đạo diễn Bảo Nguyễn từ VN qua dự lễ trước sự tham dự của những ông chủ ngành điện ảnh Mỹ, các diễn viên ngôi sao Hollywood… Những tấm hình anh chia sẻ cho tôi chụp với con trai và các ca sĩ, diễn viên nổi tiếng như Lionel Richie… quả là quý giá.
Cách đây 40 năm bản nhạc We are the World được thu âm, phát hành băng thu được 63 triệu đô la Mỹ, hơn 130 triệu so với giá trị tiền đô hiện nay để cứu giúp nạn đói ở Ethiopia Châu Phi. Sự tập họp một lần 46 ngôi sao ca nhạc lừng danh để thu âm một bản nhạc là điều kỳ diệu, khó lập lại lần thứ hai. Thế giới này xảy ra nhiều bất trắc vì chiến tranh, thiên tai, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh. Tính mạng con người quá rủi ro và mong manh nên chúng ta đừng thờ ơ với người chung quanh vì chúng ta đều sống trên cùng trái đất này. Cám ơn những ca sĩ cách đây 40 năm (1/1985) đã làm nên câu chuyện tử tế và cám ơn đạo diễn Bảo Nguyễn ngày nay (1/2024), đã cho ra đời cuốn phim tài liệu kể lại đêm thu âm bản nhạc vô cùng ý nghĩa, gây được tiếng vang lớn trong giới điện ảnh Mỹ và thế giới. Để có được một cuốn phim tài liệu thành công như thế ngoài nỗ lực cá nhân, trình độ tay nghề, sự lắng nghe, thấu cảm với những ai mà Bảo cộng tác trong việc làm phim, việc nắm bắt cốt lõi câu chuyện mà Bảo sẽ đưa lên màn ảnh, làm phim cho ai xem và xem như thế nào mà không sai lệch lịch sử của sự kiện nhưng lại không gây nhàm chán cho khán giả, và sự cộng tác của các cộng sự, tính quyết đoán, táo bạo và nhiều nhiều kỹ năng khác nữa tạo nên sự thành công của đạo diễn Bảo Nguyễn, dù thế nào chăng nữa, tôi vẫn nghĩ trong tài năng đó là một phần gene của cha mẹ. Thật tự hào về Bảo Nguyễn, đạo diễn người Mỹ gốc Việt có hướng đi riêng biệt, sáng tạo trong nghệ thuật, đưa nhiều vấn đề về giới tính, chủng tộc, sự công bằng xã hội lên màn ảnh rộng.
Chúc Bảo Nguyễn có nhiều tác phẩm thành công hơn nữa nhân năm mới Giáp Thìn 2024.
Nguyễn Văn Trị
SG 9/2/2024 – 30 Tết Giáp Thìn
@anhtri
Xem thêm :
Đạo diễn Bảo Nguyễn
